Hezarfen ne demek?

TÜM YAZILARI SON GÜNCELLEME: 08 Ocak 2021 19:48

Hezarfen Ahmet Çelebi adını duyuyoruz, konuşuyoruz ama Hezarfen ne demek, bunu hiç düşündünüz mü? Uçan adamın ilk adı mı? Hayır! Onun adı Ahmet. Lâkabı da Çelebi. Çelebi, terbiyeli ve nazik kimse demektir. Bugünkü kullandığımız "Bay" yerine de geçer. Eskiden Bektaşi ve Mevlevi velilerine de Çelebi deniliyormuş. Hatta yabancılara bile Çelebi demek varmış Osmanlı döneminde. Hezarfen sözcüğü ise Farsça "hazar"(bin) ve Arapça "fann" (beceri, hüner, teknik, fen) sözcüklerinden oluşmuş bir bütündür. İngilizcede bunun tercümesi "polymath". Ancak bunun kökü de Yunancadan gelir. Poly= çoklu, Math = teknik. Anlaşılıyor ki, TDK'na göre, bu sözcüğün anlamı becerikli, usta, ehli ve teknik gibi sıfatlara layık adam demektir. Osmanlı döneminde henüz soyadı kanunu yokken, bu çok yetenekli adama Hezarfen sanını Evliya Çelebi (Mehmet Zilli) takmıştır. Uçağın ne olduğu bilinmeyen zamanlarda Galata Kulesi'nden Doğancılar (Üsküdar) meydanına kadar uçmak kimin haddinedir? Ama çok yönlü gelişmiş olan bir Türk oğlu Ahmet, kendi zekâsıyla oluşturduğu suni kanatlarla tarihte ilk uçan efsane olmayı başarmıştır. Hezarfen'i bir de şöyle anlatayım: Bir Leonardo da Vinci düşünün. Adam mucit, ressam, heykeltıraş, mimar, müzisyen, matematikçi, mühendis, yazar, anatomist, teolog, astronom, botanist, tarihçi, edebiyatçı, kartograf… Geriye ne kaldı? İşte bu adam Hezarfen'in kralı, yani bilimin her dalında hazır kıta! İngilizler ona "Hezarfen" anlamında "Polymath" demişler. Türk gençleri arasından başka Hezarfenler yetişmesi dileklerimle!