Dedem neredendi? Neden göçtü?
Leyla ÖNER
LEYLA'NIN GÜNLÜĞÜ…
Torundan mektup:
Ben Türkiye’de doğdum.
Belki bir Ege kasabasında, belki İstanbul’un bir mahallesinde…
Kayıtlarda doğum yerim “Türkiye” yazıyor.
Ama evin içindeki konuşmalar, yüz ifadeleri, sessizlikler,
burada doğmadığımı fısıldıyordu sanki…
Annem başka türlü susardı, babam başka türlü dua ederdi.
Dedem, hiç bilmediğim bir köyün adını her akşam yatsı ezanıyla birlikte anardı.
Ben Türkiye’de doğdum, ama evde Bulgaristan eksik bir insan gibi dururdu bir köşede. Adı pek anılmazdı, ama herkes onu tanırdı…
Yıllar geçti. Akraba ziyaretleri diye birkaç yaz Bulgaristan’a götürüldüm. Köy evleri, yaşlı amcalar, yıpranmış eller, garip bir şive…
Burun kıvırdım. “Ne biçim yaşıyor bunlar?” dedim kendi kendime.
Oysa birinin çatlamış ellerinde babamın çocukluğu duruyordu.
Ama ben görmedim. Bakmayı öğrenmemiştim. Annem bazen “biz göçmeniz” derdi. Ama, bu söz bana bir yük gibi gelirdi, bir eksiklik gibi. Oysa o kelimenin altında hem acı, hem onur vardı.
Ben anlayamadım. Çünkü kimse anlatmadı. Sonra fark ettim:
Ben Türkiye’de doğdum ama içimde iki dünya büyütmüşüm...
Bir yanda fırsatlar ülkesi; diğer yanda susturulmuş hatıralar dünyası.
Hele bir de annem ya da babam göçmen değilse… İki kimlik arasında büyüdüm. Bir taraf “unut gitsin” dedi. Diğer taraf fısıltıyla hatırlattı:
“Unutursan, bir gün kendini unutursun.”
En kötüsü ise:
Eğer o Bulgaristan’daki akrabalar çok mütevaziyse, çocuk aklım onları küçük gördü. Büyüdükçe saygım da küçüldü.
Kendi anneme, babama bile başka gözle bakmaya başladım.
Oysa ne büyük bir haksızlık…
Ben Türkiye’de doğdum ama benim de köküm orada. Benim de dedemin ismi değiştirildi. Benim de ninem Kur’an’ı gizlice okudu.
Benim de mirasım susturulmuş bir tarihten geçiyor.
Şimdi anlıyorum:
Doğduğum yer değil, anladığım yer belirliyor kim olduğumu.
Ve ben artık soruyorum:
“Dedem neredendi? Neden göçtü? Gerçek soyadımız neydi?”
Çünkü sadece doğduğum yeri değil,
ait olduğum hafızayı da bilmek istiyorum.
