Rodoplar'ın Kayıp Oğulları
Leyla ÖNER
Osmanlı döneminde kimler asker alındı diye araştırdım. Kardeşlerden sadece biri alınıyormuş.
Rodoplar'da yaşayan Pomaklardan üç kardeşin hikâyesi geldi önüme.
İkisi Ribnovo köyünde yaşamış, ölmüş; torunları hâlâ orada.
Üçüncüsü ise Osmanlı Ordusu'na alınmış ve İstanbul’dan bir daha geri dönmemiş.
Kardeşlerinden her biri aile kütüklerinde yazılı, ama askere giden kardeşten geriye hiçbir kayıt kalmamış.
Sanki hiç yaşamamış gibi.
Daha acısı, köyün bağlı olduğu belediyede kardeşlerin kayıtları bulunmasına rağmen “bizde bir şey yok” cevabını aldık.
Muhtar, aynı belediyeden e-posta ile ölüm belgelerini ve aile kütüklerini alabiliyor ama vatandaş olarak biz talep ettiğimizde kapılar kapanıyor.
Üzücü ama gerçek, köklerimize inmeye engel koyanlar, çoğu zaman, kendi kanımızdan olanlar galiba. Konuşmuyorlar da. Yüzleri mahkeme duvarı gibi.
Oysa Bulgar memurlar kalkıp bakıyor, arıyor, yardımcı oluyor.
Bir teşekkür borçluyum onlara.
Aile kütükleri yırtılmış, ama aramak zor değil aslında.
İlk sayfalarında “İçindekiler” yazıyor, alfabetik sıralı.
Yeter ki biri açıp bakmayı istesin.
Bir köy daha…
1960 yılında, nüfus yokluğundan kapanmış. Türkiye’ye göç eden Pomakların köklerini aradık orada da.
Köylerde kalan akrabalar herkesin nereye gittiğini biliyor aslında, ama hafıza sanki sıfırlanmış.
Omuz silkmenin, sessizliğin alışkanlık hâline geldiği bir toprak.
Acı gerçeği bir kez daha yazmak istiyorum:
Bizi kayıtlardan silen, çoğu zaman kendi akrabalarımız olmuş galiba.
Eve gelen memurlar da göç edenleri, “sanki hiç o köyde yaşamamışlar” gibi kabul etmişler.
Bazı memurlar da, bu yok saymayı tamamladı, izleri tamamen sildi.
Ve o kapanan köy…
Bir zamanlar tamamı Pomaklardan oluşuyormuş.
Rum Pomakların tek köyü.
Aile kitabı hâlâ duruyor, ama içinde tek bir Türk ya da Rum ismi yok.
Üzerine toprak serpilmiş bir halkın hikâyesi bu.
Bazen insan, kendini üst üste gömülmüş mezar taşlarının arasında hissediyor.
Her gidenin yeri doldurulmuş, her iz silinmiş.
Zulümden kaçanların ardında bıraktığı boşluklar da çoktan dolmuş.
